Dat een gimmick geen garantie voor eeuwige roem is moge vanaf dit artikel wat mij betreft als feit geboekstaafd zijn.

Wie kent nog de naam van Wilbur C. Sweatman (1882 – 1961), de man die in staat was 3 klarinetten tegelijkertijd te bespelen?  Mijn inschatting is dat dat er nog slechts een handvol zullen zijn. In mijn geheugen was de man  in elk geval niet aanwezig en enig speurwerk leerde me dat ik ook niets van zijn muziek in mijn collectie heb zitten.

Niet dat dit op zichzelf een grote teleurstelling is, maar toch heeft hij een aantal zaken op zijn palmares die het vermelden waard blijken te zijn.

Want niet alles wat deze showman bereikte, hij begon in een circus band en belandde via zogenaamde “Minstrel shows” en Vaudeville” uiteindelijk in de gesyncopeerde muziek,  is onopgemerkt voorbij gegaan. Zo schijnt hij de eerste te zijn geweest die Scott Joplin’s Maple Leaf Rag heeft opgenomen en, belangrijker nog, een aantal ontluikende muzikale talenten zijn in zijn orkesten tot volle wasdom gekomen.

Op één van die jonge muzikanten blijft op deze pagina de volgspot even staan.

Edward Kennedy “Duke” Ellington, 29 april 1899 – 24 mei 1974, timmerde al even aan de weg toen hij in 1922 kortstondig deel uitmaakte van het orkest van Sweatman in New York. Hoewel het een geen erg succesvolle trip was, zou het niet de laatste keer zijn dat Ellington in New York werd gesignaleerd.

Zijn bijnaam lijkt hij te danken te hebben aan jeugdvriend Edgar McEntree, die hem vanwege zijn kledingstijl en de informele maar soepele waardigheid in de omgang een titel waardig achtte. Zoals Duke het zelf verwoordde: "I think he felt that in order for me to be eligible for his constant companionship, I should have a title”.

Zijn eerste baantje als pindaverkoper bij de Washington Senators (in 1961 hernoemd en sindsdien bekend onder de naam Minnesota Twins) bracht hem dicht bij zijn geliefde hobby. Toch zou uiteindelijk de muziek hem roepen, al zou dat nog wel wat voeten in de aarde hebben.

Duke stelde zelf in zijn biografie “Music is my mistress (1973), dat hij meer pianolessen miste dan hij bezocht. Tijdens die spijbelsessies zou hij uiteindelijk dan toch op veertienjarige leeftijd in een “poolroom” in de ban raken van de pianomuziek die daar ten gehore werd gebracht, wat er toe leidde dat hij zijn Pianolessen serieuzer ging nemen.

In de zomer van 1914 schreef Duke zijn eerste eigen compositie, de Soda Fountain Rag (later ook bekend als de Poodle Dog Rag), vernoemd naar het etablissement waar hij aan de “Soda fountain” softdrinks uitserveerde. Het stuk zou hij zich op het gehoor eigen maken, want muziek lezen en uitschrijven kon de jongman toen nog niet.

In 1917 richt hij zijn eerste band op (The Duke’s serenaders). Deze band werd samengesteld uit een vriendengroep en had, ook omdat Ellington’s naam nog niet gevestigd was, nog niet genoeg boekingen om er mee in het levensonderhoud te kunnen voorzien. Deze band heeft tot ongeveer 1919 standgehouden, waarna Duke zijn succes buiten Washington wilde beproeven en de naam meeverhuisde naar andere bandsamenstellingen.

vlnr; Maceo Jefferson, Ralph Escudero, Duke Ellington, Wilbur C. Sweatman, Flo Dade, Sonny Greer,

Ian Anderson en Otto Hardwick - Bron; Big Band Jazz - Albert McCarthy ©1974

Nadat de samenwerking met eerder genoemde Wilbur C. Sweatman op niets uitliep duurde het enige tijd voordat Duke weer terugkeerde naar The Big Apple, dit keer om een groep vrienden uit Washington te ondersteunen.

Elmer Snowden (9 oktober 19900 – 14 mei 1973) probeerde onder de naam "The Washingtonians" naam te maken, maar kon niet aan boekingen komen. Hij liet Duke overkomen om de band te versterken. (Duke had eerder meegespeeld op drie test opnames voor Victor, die vooralsnog verloren lijken te zijn gegaan.)

Uiteindelijk zou, na een misverstand over geld, Snowden het veld moeten ruimen en zou Duke de leiding op zich nemen van wat de kern van zijn beroemde orkest zou vormen.

En de rest, zoals men dat zegt, is geschiedenis…

Duke Ellington zou eeuwige roem verwerven, spelen in de wereldbefaamde Cotton Club en vanaf 1931 tot aan zijn dood in 1974 bijna onafgebroken touren met zijn orkest.

Pianist, Componist, Arrangeur, Orkestleider, een multitalent waarvan gezegd werd dan het instrument waar hij het best op thuis was zijn orkest was.

Soms werd de mens Elllington verward met zijn muzikale invalshoek en duidelijk niet begrepen. Muziekkenner en talentenscout John Hammond, toch niet de minste in het vak heeft ooit aangegeven dat Duke Ellington in zijn ogen teveel een equivalent was geworden van de “Zwarte Bourgeoisie” en zichzelf te veel vervreemdde van zijn achterban, waarmee Hammond aangaf dat Duke zich, naar zijn mening, teveel afsloot van het misbruik van de gekleurde Afro-Amerikanen en het nog steeds voortwoekerende racisme waar de gekleurde Amerikaanse bevolking onder gebukt ging.

Dit zal waarschijnlijk wel nooit correct geduid worden. Wat in de ogen van de één radicaal is, kan in de perceptie van een ander te gematigd worden gevonden en, waar de één een overtuiging in alles tot uiting gebracht wil zien worden, zal de ander zijn beroepsmatige keuzes los van zijn persoonlijke opvattingen kunnen blijven zien.

In mijn optiek is niet kies om een (politiek gekleurd) standpunt één op één te koppelen aan een waardeoordeel dat betrekking heeft op een uitvoerend artiest en de wijze waarop hij/zij zich manifesteert.

Duke Ellington werd ook in latere jaren geroemd om zijn inventiviteit in het gebruik van zijn orkest, zijn welbespraaktheid en zijn charisma.

Hem werd in 1999 postuum een Speciale Pulitzer prijs voor muziek toegekend.

Artikelen (Log-in benodigd) 

Muziek (Log-in benodigd)

 Terug naar de index